ಬಿಟ್ಕಾಯಿನ್ (Bitcoin – ₿) ವಿಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿಯಾಗಿದ್ದು ಕೇಂದ್ರೀಯ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅಥವಾ ಏಕ ನಿರ್ವಾಹಕರು ಇಲ್ಲದೆ ಅಥವಾ ಮಧ್ಯವರ್ತಿಗಳ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲದೇ ಪೀರ್-ಟು-ಪೀರ್ ಬಿಟ್ಕಾಯಿನ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಬಳಕೆದಾರರಿಂದ ಬಳಕೆದಾರರಿಗೆ ಕಳುಹಿಸಬಹುದು. ವಹಿವಾಟುಗಳನ್ನು ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ಗಳಿಂದ ಕ್ರಿಪ್ಟೋಗ್ರಫಿ ಮೂಲಕ ಪರಿಶೀಲಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಬ್ಲಾಕ್‌ಚೈನ್ (BlockChain) ಎಂಬ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಿತರಣಾ ಲೆಡ್ಜರ್‌ನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. 2009 ರಲ್ಲಿ ಅದರ ಅನುಷ್ಠಾನವನ್ನು ತೆರೆದ ಮೂಲ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ ಆಗಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದಾಗ ಕರೆನ್ಸಿ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಇದು ಗಣಿಗಾರಿಕೆ (Mining) ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗೆ ಪ್ರತಿಫಲವಾಗಿ ಬಿಟ್‌ಕಾಯಿನ್‌ಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವುಗಳನ್ನು ಇತರ ಕರೆನ್ಸಿ, ಯಾವುದೇ ಉತ್ಪನ್ನ ಮತ್ತು ಸೇವೆಗಳಿಗೆ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಆದರೆ ನಾಣ್ಯಗಳ ನೈಜ-ಪ್ರಪಂಚದ ಮೌಲ್ಯವು ಅತ್ಯಂತ ಬಾಷ್ಪಶೀಲವಾಗಿದೆ. ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಸಂಶೋಧನೆಯು 2018 ರಲ್ಲಿ 2.9 ರಿಂದ 5.8 ಮಿಲಿಯನ್ ಅನನ್ಯ ಬಳಕೆದಾರರು ಕ್ರಿಪ್ಟೋಕರೆನ್ಸಿ ವ್ಯಾಲೆಟ್ ಅನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಬಿಟ್ಕಾಯಿನ್ (Bitcoin – ₿) ವಿಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿಯಾಗಿದ್ದು ಇದಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ಭೌತಿಕವಾದ ರೂಪವಿಲ್ಲ. ಇದು ಬಿಟ್ಕಾಯಿನ್ ಗುಪ್ತಲಿಪಿಯ (ಕ್ರಿಪ್ಟೋಗ್ರಾಫಿ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ – Cryptography Technology) ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
ಕ್ರಿಪ್ಟೋಗ್ರಾಫಿ ಎಂದರೆ ‘ಸಾಮಾನ್ಯ ಸರಳ ಪಠ್ಯವನ್ನು (Text) ತಿಳಿಯಲಾರದ ಪಠ್ಯವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗೆ’ ಕ್ರಿಪ್ಟೋಗ್ರಾಫಿ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಡೇಟಾವನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ಮತ್ತು ರವಾನಿಸುವ ಒಂದು ವಿಧಾನವಾಗಿದೆ. ಹೀಗೆ ಕ್ರಿಪ್ಟೋಗ್ರಾಫಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಕಳಿಸುವ ಸಂದೇಶವನ್ನು ಕೇವಲ ಕಳಿಸಿದವರು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಪಡೆದವರು ಮಾತ್ರ ಓದಬಹುದು. ಬಿಟ್ಕಾಯಿನ್ ಕ್ರಿಪ್ಟೋಗ್ರಾಫಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಕರೆನ್ಸಿ ಇರುವದರಿಂದ ಅದು ಕ್ರಿಪ್ಟೋ ಕರೆನ್ಸಿ ಎಂದು ಸಹ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.
ಕ್ರಿಪ್ಟೋ ಕರೆನ್ಸಿ ಎಂದರೆ ಡಿಜಿಟಲ್ ನಗದು ಎಂದರ್ಥ. ಕ್ರಿಪ್ಟೋಗ್ರಾಫಿಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಕರೆನ್ಸಿ ಇರುವುದನ್ನು ಕ್ರಿಪ್ಟೋ ಕರೆನ್ಸಿ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಕೇಂದ್ರೀಯ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅಥವಾ ಏಕ ನಿರ್ವಾಹಕರು ಇಲ್ಲದೆ ಅಥವಾ ಮಧ್ಯವರ್ತಿಗಳ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲದೇ ಪೀರ್-ಟು-ಪೀರ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಬಳಕೆದಾರರಿಂದ ಬಳಕೆದಾರರಿಗೆ ಕಳುಹಿಸಬಹುದಾದನ್ನು ಕ್ರಿಪ್ಟೋ ಕರೆನ್ಸಿ ಎನ್ನಬವುದು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ರಾಜು ಎನ್ನುವವರಿದ್ದು ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿರುವ ಅವರ ಸ್ನೇಹಿತ ಅಥವಾ ಯಾರೇ ಆಗಿರಲಿ ಅವರಿಗೆ ಹಣ ಕಳುಹಿಸಬೇಕಿದ್ದರೆ ಮೊದಲು ರಾಜು ಅವರ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಭೇಟಿ ನೀಡಿ ಭಾರತೀಯ ಹಣವನ್ನು ನೀಡಬೆಕೆಗುತ್ತದೆ. ನಂತರ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆ ರೂಪಾಯಿ ಹಣವನ್ನು ಡಾಲರುಗಳಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಿ ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿರುವವರಿಗೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಈ ಸೇವೆಗಾಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್ ತನ್ನ ಸೆಲ್ಫ್ ಫೀ (% ಮಧ್ಯವರ್ತಿ ಶುಲ್ಕವನ್ನು) ಪಡೆಯುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಕ್ರಿಪ್ಟೋ ಕರೆನ್ಸಿ ನೇರವಾಗಿ ನಿಮ್ಮ ಸ್ನೇಹಿತ ಅಥವಾ ಯಾರೇ ಆಗಿರಲಿ ಅವರಿಗೆ ಹಣ ಕಳುಹಿಸಬವುದು.
1. ವ್ಯವಹಾರಕ್ಕೆ ಯಾವ ಮಧ್ಯವರ್ತಿಗಳು ಬೇಡ – ಅಂದರೆ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಬೇಡ
2. ಯಾವುದೇ ಭೌಗೋಳಿಕ ಪರಿಧಿ ಇಲ್ಲ- ಎಲ್ಲ ದೇಶಗಳಲ್ಲೂ ಒಂದೇ ಕರೆನ್ಸಿ
3. ಮಧ್ಯವರ್ತಿ (ಬ್ಯಾಂಕ್) ಇಲ್ಲದೇ ಇರುವದರಿಂದ ಈ ವಹಿವಾಟಿನಲ್ಲಿ ಯಾವ ಹೆಚ್ಚಿನ ಖರ್ಚು (ಫೀಸ್) ಇಲ್ಲ
4. ವಹಿವಾಟು ತುಂಬಾ ತ್ವರಿತ ಗತಿಯಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣವಾಗುತ್ತದೆ. – 4 ಸೆಕೆಂಡ್ ಇಂದ 10 ನಿಮಿಷದ ಒಳಗೆ ವಹಿವಾಟು ಪೂರ್ಣವಾಗುತ್ತದೆ.
1. ತಪ್ಪಾದ ವರ್ಗಾವಣೆ ಮಾಡಿದರೆ, ಹಣವನ್ನು ಹಿಂತಿರುಗಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ.
2.ಕ್ರಿಪ್ಟೋಗ್ರಾಫಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಕಳಿಸಿರುವ ಸಂದೇಶವನ್ನು ಕೇವಲ ಕಳಿಸಿದವರು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಪಡೆದವರು ಮಾತ್ರ ಓದಬಹುದು.ಆದ್ದರಿಂದ ತಪ್ಪಾದ ವರ್ಗಾವಣೆಯನ್ನು ಸರಿ ಪಡಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವೇ ಇಲ್ಲ
3.ಕಾನೂನು ಬಾಹಿರ ವಹಿವಾಟುಗಳಿಗೆ ಉಪಯೋಗ.
4.ಕಳುಹಿಸುವವರು ಮತ್ತು ಸ್ವೀಕರಿಸುವವರ ಗುರುತನ್ನು ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸದ ಕಾರಣ ದುರದೃಷ್ಟವಶಾತ್ ಇದನ್ನು ಅಂತರ್ಜಾಲದ ಮೂಲಕ ಬಹಳಷ್ಟು ಕಾನೂನುಬಾಹಿರ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಅನೇಕ ಬಾರಿ ಅಂತರ್ಜಾಲದ ಒಂದು ಭಾಗಕರೆಯವಾದ ‘ಡಾರ್ಕ್ ವೆಬ್’ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.